Geçmişten günümüze kadar Bosna Hersekte Bizans, Batı Avrupa ve Osmanlı etkili olmuş. Bosna Hersek bu kadar özel bir yer olması insanların zengin kultüre sahip olmasındadır. Dünyanın her köşesinden etkilerinin özel bir karışımı Bosna’nın kültür hayatına büyük katkı sağlar. Eski ve yeninin lezzetli dengesini ve mozaiğini Bosna sunmaktadır.
Aynı zamanda yeme –içme geleneğine getirdiği yeni açılımlar Bosna Hersek Mutfak kültüründeki çeşitliğin belirleyici etkileridir. Özellikle Avusturyalı ve Osmanlı sarayları BH mutfağının zenginleşmesinde ve sofra düzeninde önemli rol oynamıştır.
Bosna Hersek Mutfağının Genel Özellikleri;
- Bosna Hersek mutfağı beslenmesinde ana yiyecek bir çok çeşidi olan ekmektir.
- Pek çok sebze çeşidi vardır. Sebzelerin etle birlikte soğanlı pişirilmesi yaygındır.
- Bosna Hersek Mutfağının en önemli özelliklerinden biri süt ve süt ürünleri sıkça kullanılır olmasıdır.
- Çoğunlukla yemeklere konan soğan, kıyma et ve hatta sebzelersu konmadan önce yağda kavrulur.
- Haşlanmış yemekler çok hafiftir. Çoğunlukta az suyla haşlandığından dolayı doğal lezzeti kaybolmamaktadir. Acı baharatlar(oryantal baharatlar) bu yemeklerde çok az ölçüde bulunmaktadır.
- Bosna Hersek Mutfağında yemekler genellikle doğalıdır. Yemeklerde sebzeler(ot, patlıcan, domates, patates, soğan, havuç, maydanoz, salar, pırasa, mahuna, pirinç, yasış tatlı biber), meyveler(erik, ayva, elma, vişne, kiraz), süt ve süt ürünleri(tatlı ve ekşi süt, kaymak, yoğurt, tatlı kaymak bulunmaktadır.
- Bosna Hersek Mutfağında genellikle sos servisi yoktur. Pişirirken ya da yuha(çorba) yaparken ya da pişirme süreç sonunda yemeklere ilave edilir.
Aşçinica-geleneksel restoran
Bosna Hersek Mutfağı denilince aklına hemen ‘aşcinica'(aşçinitsa) ve çevapçiçi (çevap-kebap) iştah açıcı yemek türü geliyor. Sarajevo’da(Saraybosna) xv yüzyılından beri bulunmaktadır. Foça ve Banja Luka’da 1600 ve 1630 yıllarında bulunmaktadır. Geleneksel aşçinica nasıl göründüğü bilmiyoruz. Ancak Saraybosna’daki Müzeyde bulunan eserlerde aşçinica da söz konusudur. Aşşçinica aşağıdaki araç-gereçlerden oluşturmuştu.
- Ocak- Kazan
- 10 adet çesitli tava(küçük tencereler)
- 1 adet kasafav
- kandıl, fener
- Mahramalar
- 3 adet kebap için şiş
- Ahşap sini
- kadayıf hazırlama için araç-gereç
Yukarıdaki bulunanlar araç ve gereçlerden bazı satış için bazı üretim için kullanılmıştır. Dolayısıyla geçmişte bugünkü gibi üretim(mutfak) ve satış bölümü ayrılmış olduğu anlaşılmaktadır.
- Üretim bölümü- mutfak
- Satış bölümü- ocak dükkânı(aşçinski duçan), restoran