Rapor, Bosna-Hersek’teki güncel siyasetin Türkiye’de daha iyi anlaşılmasına ve bu Bosna Hersek’e ilişkin bundan sonra yürütülecek çalışmalara katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Türkiye ile Balkan ülkeleri arasında gerek hükümetler, gerekse toplumlar arası ilişkilerin derinleştiği günümüzde başta siyasi karar alıcılar, diplomatlar, işadamları ve STK’lar olmak üzere Türkiye’de Balkanlara bir sebeple ilgi duyan herkesin bölge ülkelerindeki siyasi yapı ve aktörleri iyi tanımalarına ihtiyaç bulunmaktadır. Zira -Yunanistan hariç- çok partili hayata 1990’lı yılların başında geçen ve demokratikleşme, liberalleşme ve Avrupalılaşma süreçleri halen devam etmekte olan bu ülkelerde siyasi yapı ve aktörlerin etki ve nüfuzu yalnızca siyaset dairesiyle sınırlı kalmamakta, ekonomik ve sosyal hayatın hemen hemen her alanına yansımaktadır. Bu bakımdan, Balkanlar ile ilgili herhangi bir alanda bir proje veya çalışmaya girişmeden evvel bu konularda en azından temel bilgilere sahip olmak esastır. Keza, ülkelerdeki siyasi gelişmeleri yorumlayabilmek ve geleceğe dair isabetli öngörülerde bulunabilmek için siyasi aktörlerin pozisyonları ile aralarındaki fikir ve çıkar çatışmalarının iyi anlaşılması gerekir.
Siyasi ve idari yapı bakımdan dünyanın en karmaşık ülkelerinden biri olan Bosna-Hersek’in ele alındığı bu ciltte, ülkenin siyasi kurum ve aktörleri ile beraber, siyaseti doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen dini-etnik unsurlar, medya ve iş çevreleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Bosna-Hersek, Sosyalist Yugoslavya’yı oluşturan diğer cumhuriyetlere nazaran etnik bakımdan daha az homojen olması sebebiyle Yugoslavya’nın dağılma sürecini en sancılı yaşayan yer olmuştur. Diğer cumhuriyetlerin bağımsızlığını ilan edip dünyayla bütünleşmeye yönelik adımlar atmaya başladığı 1990’ların ilk yarısı, Bosna-Hersek’te Boşnak (Müslüman), Sırp ve Hırvatlar arasında yaşanan iç savaşla geçmiş, savaş toplumsal ve ekonomik açıdan büyük bir yıkıma yol açmıştır. Uluslararası toplumun araya girmesiyle taraflar arasında 1995 yılında imzalanan Dayton Anlaşması silahlı mücadeleyi sona erdirmiş ve halihazırdaki Bosna-Hersek Cumhuriyeti’nin kurucu metni olmuştur. Gerek yaşanan etnik savaşın mirası, gerekse özünde bir ateşkes anlaşması olan Dayton’un kurmuş olduğu yapı, Bosna-Hersek’i kendine özgü bir ülke haline getirmiştir. Normalleşme ve uluslararası toplumla bütünleşme arayışının halen devam ettiği ülkede etnik ve siyasi çekişmeler yüzünden bu yolda dönüşüm oldukça yavaş ilerlemektedir. Bosna-Hersek’te 12 Ekim 2014 tarihinde gerçekleştirilen genel seçimlerin hemen akabinde yayınladığımız bu kitap, Bosna-Hersek’teki güncel siyasetin ülkemizde daha iyi anlaşılmasına ve bu ülkeye ilişkin bundan sonra yürütülecek çalışmalara katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Bosna-Hersek Siyasetini Anlama Kılavuzu
Kaynak: Mehmet Uğur Ekinci
Araştırmacı, Dış Politika, Ankara
Email: uekinci [ at ] setav.org