Travnik

Eski Bosna’nın yöneticilerinin ilk ikamet yeri olan Travnik, şimdi Orta Bosna’nın politik merkezidir. Travnik güneyde Vilenica Dağının etekleriyle, kuzeyde Vlaşic dağlarıyla çevrili Laşva nehrinin dar vadisinde yer alır. Bu kasabaya ne zaman gelseniz zengin kültürün izlerini bulursunuz. Bosna’nın diğer kasabaları gibi Travnik de doğal dokusunu koruyabilmiştir. Aynı zamanda, kasabada, Bosnalı vezirlerin ikamet ettiği Osmanlı döneminde inşa edilmiş sayısız cami ve inşalar vardır. Travnik aynı zamanda, eski kasabadaki çağlayanları, çeşmeleri ve dereleri gösteren mavi sularıyla meşhurdur. Ayrıca eski kasabada, Drina Köprüsü isimli kitabıyla Nobel ödülü kazanan Boşnak yazar Ivo Andriç’in doğduğu evi bulmak mümkündür. Bu ev doğal tarih ve yerel miras müzesi halini almıştır. Vlasiç Dağı turistlere güzel koşulları sağladığı için özel bir ilgiyi hak ediyor.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1558–1588 ve 1638–1851 yılları arasında Bosna vilayetinin fiili merkezi, imparatorluğun son dönemlerinde ise sancak merkez idi. Osmanlı kanunlarının Bosna’da ilk olarak uygulandığı yer ve günümüzde Bosna’nın politika merkezi. Travnik, kuzeyde Vlasic, güneyde Vilenica dağlarının arasında kalan Laşva nehrinin dar vadisinde bulunmaktadır. Buranin her neresinde gezilirse önemli bir kültüre ve tarihe şahit olursunuz. Dışarıdan gelen istilacılara karşı halkı koruyan tarihi kale hala dimdik ayaktadır. Travnik bir zamanlar Avrupa’nın İstanbulu idi. Pek çok Osmanlı camisi, medresesi vardı ve Dubrovnik -Belgrad arasındaki ana ticaret yolu ile övünüyordu. Pek çok güzel nehir buradan geçmektedir. Evliya Çelebi, şehrin ufak bir kalesi, varoşunda iki bin kâgir evi, 17 cami ve mescidi, mektepleri, han ve hamam olduğunu bildirmektedir. Nitekim XI. Yüzyıl yapısı olan kalenin kalıntıları günümüze kadar gelebilmiştir. Bugün Bosna-Hersek’in orta kesiminde bir şehir olan Travnik’te Osmanlı dönemi yapıları şunlardır:

• Yeni Camii (Hasan Aga Camii),1549’da Hasan Aga tarafından yaptırılmıştır. Kubbeli, tokça fakat mevzun minareli, şehrin üst kısımlarında bulunmaktadır.
• Hacı Ali Camii, şehrin merkezinde bulunur. Mehmed Kukavica Paşa tarafından 1758 yılında yaptırılmıştı. Kesme taştan yapılan camiin kısmen sıvalı, kargır duvarlı, kesme taş minaresi vardır.

Şehirde bulunan türbeler şunlardır:

• Perişan Mustafa Paşa’nın türbesi (1800), keskin köşeli baklavalarla süslü, başlıklı, altı  sütün üstüne, altı köşe planlı açık bir kubbedir.
• Muhsinzade Abdullah ve Hafız Celaleddin Paşa’ların türbesi, baklava başlıklı, sekiz mermer bağlanmıştır. Üstünde tel kafes bir kubbe bulunmaktadır. Sağdaki kabir Celal, soldaki Abdullah Paşa’lara aittir. Muhsinzade Abdullah Paşa’ya ait olan kitabesi 1738, Celal Paşa’ya ait olanı ise (Bosna Valisi), 1813 tarihlidir. Bu iki birleşik türbe arasında birtakım yaprak süsleriyle müzeyyen kâgir bir çeşme vardır.

Bu türbelerden başka Bosna Valisi olan Defderdarı Silahdar Abdullah Paşa’nın (1785), Celaleddin Paşa tarafından idam edilen Şeyh İlhami’nin(1814) ve civarında birçok kadı ve müftü gömülü olan Travnikli Şeyh Mehmed ve karısının(XVIII. Yüzyıl) ve Livno Kaptanı ve Mütesellimi Firdevs Kaptan’ın (1841) türbeleri bulunmaktadır. Şehirde Elçi İbrahim Paşa’nın 1705’te yaptırdığı bir de kütüphane bulunmaktadır.